Megascops là chi cú mèo có nhiều loài nhất ở Châu Mỹ, với 21 loài hiện đã được công nhận.
Chi
này bao gồm các loài cú có kích thước từ nhỏ đến trung bình - thường
được gọi là cú rít vì tiếng kêu đặc biệt. Chúng sống ở nhiều môi trường
khác nhau.
Megascops đạt đến sự đa dạng loài tối đa ở các khu vực miền núi, chẳng hạn như dãy Andes và cao nguyên Trung Mỹ.
John Bates, chuyên gia điểu học tại bảo tàng Field ở Chicago, Mỹ,
và là một trong những tác giả của nghiên cứu cho biết: “Cú được coi là
một nhóm mà chúng ta đã có hiểu biết rõ ràng so với một số loại sinh vật
khác ở những khu vực này. Nhưng khi bạn bắt đầu lắng nghe tiếng kêu của
chúng và so sánh chúng theo vùng địa lý, hóa ra có những điều mà từ
trước đến nay mọi người không chú ý tới. Đó là lý do tại sao những loài
mới này đang được phát hiện”.
Cú rít Alagoas (Megascops alagoensis) tại Brazil. Ảnh: Gustavo Malacco
Chuyên
gia Alex Aleixo từ bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Phần Lan thuộc đại học
Helsinki, Phần Lan, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết: “Ngay cả những
nhà điểu học chuyên nghiệp đã dành cả đời để nghiên cứu về loài cú cũng
không đồng ý về số lượng loài thực sự được tìm thấy trong nhóm này. Vì
vậy, nghiên cứu như của chúng tôi đã được chờ đợi trong một thời gian
dài”.
Các nghiên cứu trước đây đã gợi ý rằng quần thể cú rít
bụng nâu (Megascops watsonii), sống phổ biến ở vùng đất thấp Amazonia,
có thể bao gồm nhiều loài.
Trong nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học đã so sánh những con cú từ rừng Amazon và Đại Tây Dương.
Họ nhận thấy rằng, có những biến thể trong âm thanh mà chúng tạo ra, thể hiện rằng đó là các loài khác nhau.
Cú rít Xingu (Megascops stangiae). Ảnh: Kleiton Silva
Các chuyên gia cũng kiểm tra ngoại hình những con cú và lấy mẫu mô để nghiên cứu DNA.
Tổng cộng, 252 mẫu vật, 83 đoạn băng ghi âm và 49 mẫu di truyền từ các quần thể cú rít bụng nâu ở Nam Mỹ đã được phân tích.
Sự
kết hợp của biến thể di truyền, sự khác biệt về thể chất và cách phát
ra âm thanh độc đáo đã khiến các nhà nghiên cứu đi đến kết luận về hai
loài mới: Cú rít Xingu (Megascops stangiae) và cú mèo Alagoas (Megascops
alagoensis).
Tuy nhiên, hai loài cú này đều đang phải đối mặt với nguy cơ biến mất vĩnh viễn.
“Nạn phá rừng đe dọa sự tồn tại của chúng. Cú rít Xingu là loài đặc hữu của khu vực Amazon
bị tổn hại nghiêm trọng nhất trong trận hỏa hoạn chưa từng có năm 2019”
- Tiến sĩ Jason Weckstein, phụ trách bộ môn điểu cầm học tại Viện Khoa
học Tự nhiên của Đại học Drexel, Mỹ, cho biết.
Phát hiện về hai loài cú rít mới được công bố trên tạp chí Zootaxa.